Roadtrip langs de F45

We gaan op korte fietskampeertrip en we nemen mee… geen routekaart, want ons plan is om een fietssnelweg te volgen. Fietssnelwegen zijn bedoeld om zorgeloos je weg te kunnen vinden naar je bestemming - dat zeggen wij niet, dat zegt de website www.fietssnelwegen.be - dus het enige wat ons te doen staat, is het achterna fietsen van de herkenbare blauwe driehoekjes met een witte ‘F’ erin. Simpel! Of dat denken we toch. We staan vertrekkensklaar aan de uitgang van het station van Kortrijk waar we wel een fietspad zien, maar nergens een blauwe driehoek die ons in de juiste richting wijst. We gaan de F45 verkennen: een 58 kilometer lange fietssnelweg die ons van Kortrijk naar Gent gaat brengen. Van West-Vlaanderen naar Oost-Vlaanderen dus, langs spoorlijnen en over jaagpaden, want de route loopt voor een groot stuk langs de Schelde. De blauwe driehoek is aan de start niet te bespeuren, maar we weten gelukkig wél dat we een vrij rechtlijnig fietspad richting Zwevegem moeten nemen. Dat vinden we, en we worden meteen verrast. Het pad ligt bijna volledig verscholen tussen de bomen, waar het zonlicht prachtig door valt. In de verte is het drukke verkeer van de ochtendspits rond Kortrijk hoorbaar, maar filter dat even weg en je rijdt door een stille, groene tunnel.

Snel, niet saai

In tegenstelling tot de bekende fietsknooppunten leiden fietsostrades je niet zozeer langs schilderachtige weggetjes of de meest pittoreske dorpjes. Ze zijn niet aangelegd voor de vrolijke fietstoerist die met plezier rond elke kerktoren rijdt, wél voor functioneel fietsverkeer. Ze volgen vaak de kortste routes, naast een treinspoor of kanaal, om je zonder omwegen - en dus zo snel mogelijk - van A naar B te brengen. Op basis van deze beschrijving zou je een fietssnelweg al snel als ‘saai’ bestempelen, maar dat gaat niet op voor de F45. We fietsen inderdaad vooral rechtdoor, maar voelen ons al snel op vakantie in eigen land, zoevend langs weilanden en grasvelden. We spotten zelfs al een eerste, mooie picknickplek onderweg - met zicht op stalen windmolens en bedrijfsgebouwen, maar dat stoort niet. Het eerste deel van de F45 staat bekend als het Guldensporenpad, een veilige fietsverbinding tussen Marke, een deelgemeente van Kortrijk, en Avelgem. Dat pad is lang geen nieuwkomer - het bestaat al meer dan tien jaar - en geldt als een schoolvoorbeeld van een ‘functionele fietssnelweg’. De route loopt grotendeels los van gemotoriseerd verkeer, de ondergrond is meestal asfalt en er zijn relatief weinig kruispunten. Een fietsostrade zoals het hoort, dus.

Erfgoed in Zwevegem

Enkel de blauwe bewegwijzering - de driehoek blijkt een fietszadel te zijn, leren we later - ontbreekt nog, maar de weg wijst zichzelf grotendeels uit. Vanop ons eigen fietszadel krijgen we boven op de groene omgeving ook een blik op het industrieel erfgoed van de Leiestreek. De voormalige droogloodsen op de site van de Kortrijkse pannenbakkerij ‘Tuileries du Littoral’ bijvoorbeeld, waar tot de jaren zestig geperste natte dakpannen te drogen werden gelegd. In Zwevegem slaan we even van onze snelweg af voor een tussenstop bij Transfo. Wat vroeger een elektriciteitscentrale was, is vandaag een bruisende plek waar kunst, cultuur en ontspanning samenkomen. Er is een duiktank, escaperoom en hoogtouwenparcours, een prachtige oude machinezaal en pompenzaal waar feesten en evenementen plaatsvinden, een brouwerij met proefcafé en zelfs een hele woonwijk. Een sterk staaltje herbestemmingsarchitectuur en absoluut een tussenstop waard.

Altijd een beetje reizen

We trappen verder en komen al snel in een postkaartje terecht van hoge bomenrijen, maïsvelden en een eenzame boerderij. Het station van Kortrijk lijkt plots heel ver weg, en wij lijken op weg naar we-weten-niet-waar. Fietsen met een tent op je bagagedrager is altijd een beetje reizen, zelfs over een functionele fietsweg. Van de velden gaat het naar het water: een kleine kilometer lang fietsen we langs het kanaal Bossuit-Kortrijk, een belangrijke verbinding voor de binnenvaart tussen de Leie en de Schelde. De route leidt ons langs een oude arm van het kanaal, waar we op het einde het water oversteken over de Sint-Pietersbrug, een wondermooi gerestaureerd ophaalbruggetje. Een beschermd monument, want een zeldzaam exemplaar: er zijn nog maar weinig 19de-eeuwse ijzeren hefbruggen meer over. Vanuit dit idyllisch plekje gaat het even flink bergop. We raken ook even de weg kwijt, maar verdwalen in stijl: het uitzicht vanop de Olieberg in Moen - want daar zijn we dus blijkbaar - mag er wezen. Terwijl tegenliggers zich op hun koersfiets naar beneden laten glijden, klimmen wij verder tot we weer back on track zijn. Het Guldensporenpad tussen Zwevegem en Avelgem is weer een plaatje, met bermen vol bloemen en een uitgestrekt zicht. In de verte doemt de Kluisberg op, een kuitenbijter die van hieruit vooral een zachte, groene glooiing lijkt.

Groene meander

Na een lunchpauze in de schaduw van de kerk van Avelgem, en na een blik op Google Maps, beslissen we om een klein stukje af te wijken van de F45. We zijn nieuwsgierig naar de Avelgemse Scheldemeersen, een natuurgebied rond afgesneden meanders van de Schelde. Het is in deze Scheldemeersen dat Stijn Streuvels zijn De teleurgang van de Waterhoek liet afspelen. Tussen de uitgestrekte graslanden, hooilanden en stilstaande waters kan je vandaag in alle rust wandelen. We parkeren onze fiets, glippen door een toegangspoortje en kijken verwonderd naar een muisstil, prachtig stukje ‘oude’ Schelde vol eendenkroos. Wie waterplanten en watervogels wil spotten - in de winter maak je kans op de grote zilverreiger - moet hier zijn. We stappen weer op de fiets en volgen de groene meander, die ons kronkelend naar de IJzerwegbrug en meteen ook terug naar de F45 brengt. Deze fietsers- en voetgangersbrug over de Schelde, waar vroeger de spoorlijn Kortrijk-Ronse liep, slaat letterlijk een brug tussen Vlaanderen en Wallonië: de taalgrens loopt hier vlakbij. Het Guldensporenpad loopt hier ten einde, maar hoera, daar verschijnen eindelijk de blauwe driehoekjes - sorry, zadels - van de F45 op de grond en langs de weg. Vanaf nu wordt het écht fietsen zonder nadenken.

Graag traag

Tussen Avelgem en Oudenaarde loopt de F45 als een vlakke fietsweg door de Vlaamse Ardennen. We genieten van heuvelruggen en vergezichten zonder ons een knalrood hoofd te trappen. Handig, én mooi! Wie wil, kan altijd de Koppenberg even op fietsen: de fietsostrade loopt letterlijk enkele meters langs het startpunt van de westelijke beklimming. Wij houden het bij een selfie op de beroemde kasseistraat en een zoveelste stop aan een onweerstaanbaar schattig kapelletje. We zijn al ontelbare keren voorbijgestoken door getrainde wielertoeristen, pendelaars op speed pedelecs en toeristen op elektrische fietsen, maar wij hebben geen haast - en geen elektrische fiets. Dat hoeft ook niet. Fietssnelwegen zijn er voor alle fietsers, ook trage types zoals wij. We naderen Oudenaarde, en zien van ver de toren van de Sint-Walburgakerk uitrijzen boven de stad. Een zoveelste Instagramwaardig zicht dat we vandaag voorgeschoteld krijgen. Het is gezellig druk op de Grote Markt van Oudenaarde, maar wij zetten verder koers naar het landelijke Wortegem-Petegem, een viertal kilometer verder. Daar kamperen we vannacht in de achtertuin van Annelies en haar man. Die tuin - gevonden via Campspace - is een heerlijke minicamping met boomgaard, vuurschaal én buitendouche met warm water. De perfecte locatie om de zon te zien zakken achter de bomen.

Naar de overkant   

De Sint-Walburgakerk blijft ons ook de volgende dag verbazen. Op de terugweg naar Oudenaarde verschijnt de 88 meter hoge toren als een prachtige pion boven de velden. In de wielerstad rijden we de F45 weer op, die ons de komende kilometers meeneemt langs de Schelde. Een wandelaar die ons aanspreekt, geeft ons de tip om ter hoogte van de Keizer Karelstraat de fietsbrug te nemen naar de overkant, en het eerste stuk van onze route daar verder te zetten. ‘Veel mooier en rustiger’, zegt hij. Hij heeft gelijk: waar de F45 een stuk langs de drukke Eindrieskaai en Scheldekant loopt, fietsen wij over een kalm jaagpad. Zo zitten we ook meteen aan de juiste kant om even door Ename te fietsen, een klein dorp met een rijke geschiedenis die je in het Provinciaal Archeologisch Museum kan ontdekken. In Nederename steken we het water opnieuw over, om weer verder te fietsen op de - intussen verkeersvrije - F45. Die doet ons al snel de groene oevers weer verlaten, om ons door stille straten naar de spoorlijn tussen Ronse en Gent te loodsen die we vanaf nu grotendeels zullen volgen.

Over grind naar Gent

Via Zingem en Asper - nog zo’n klein dorpje om door te fietsen - rijden we richting De Pinte. Decor van deze etappe zijn maïsvelden, een mengelmoes van huizen en kleine treinstations met lege perrons. Een fietsostrade zoals je hem zou verwachten - kilometers rechtdoor langs de sporen - maar naast ‘efficiënt’ blijft het toch vooral een fijne weg. Vanaf De Pinte loopt de F45 samen met de F7, een andere en duidelijk veelgebruikte fietssnelweg tussen Kortrijk en Gent. In Sint-Denijs-Westrem gaan we van asfaltweg naar grindpad, voor weer een mooi stukje fietsostrade omringd door bomen, weilanden en verschillende rustplaatsen mét panorama die uitnodigen om te gaan zitten (wat we dan ook doen). Gent binnenrijden doen we over de Parkbosbruggen, twee nieuwe, fotogenieke fiets- en wandelbruggen die je veilig over de E40 en R4 voeren. Binnen de binnenring lijken de blauwe driehoekjes plots verdwenen, maar onze eindbestemming is bereikt. In Gent-Sint-Pieters springen we met fiets en bagage de trein op naar huis. We delen de fietswagon met een vader en zijn tienerzoon uit de Kempen, die net als wij een tocht over fietssnelwegen in de benen hebben. Al schakelden zij wel een versnelling hoger: op één dag tijd fietsten ze van Mol naar Oostende, goed voor zo’n 170 kilometer. Een lange dag, dat wel, maar door hun route over fietssnelwegen te laten lopen, konden ze de hele tijd flink doorknallen. Van trage peddelaars tot de toekomstige Wout van Aert: de fietssnelweg - of toch zeker de F45 - kan iedereen bekoren.