Luzern: de wilde aroma’s van de Alpen
Je land ongeschonden doorgeven aan de kleinkinderen is een oeroud principe in Zwitserland. In Luzern begint de boerenbuiten nog altijd achter de stadswallen en weerspiegelen beroemde bergen in het loepzuivere water van het Vierwoudstedenmeer. Proef en ruik de wilde aroma’s van de Alpen met deze tien tips.
Als je Zwitserland in één beeld wil vangen, moet je in Luzern op de kade gaan staan. Kijk uit over het Vierwoudstedenmeer, dat zich in vier windrichtingen vertakt. Het landschap klimt geleidelijk: het plateau bij Luzern, dan glooiende heuvels en tot slot besneeuwde bergtoppen. De wieg van Zwitserland staat aan dit meer. Hier daagde Willem Tell de landvoogd uit, hier stichtten drie kantons het eerste Zwitserse eedgenootschap. Vele eeuwen later loopt de regio Luzern enthousiast voorop in duurzaamheid.
Foto: (c) Michael Sidofsky
1. App met authentieke stadsverhalen
Luzern is de meest gedeelde Zwitserse stad op sociale media. Dé fotogenieke vedette is de Kapelbrug. De stokoude overdekte houten brug is versierd met schilderijen en leidt naar het echte symbool van Luzern: de achthoekige watertoren. Deel dit klassieke plaatje en iedereen, maar dan ook iedereen, weet dat je in Zwitserland bent. Maar wat is eigenlijk het verhaal van de brug? Download de gratis app Official Audio Tour Luzern, trek het autovrije historisch centrum in en laat je de stad vertellen. Wist je dat deftige burgers hun huizen al in de zestiende eeuw versierden met street art? En dat er tijdens het carnaval monsters door de straten paraderen?
(c) Micha Eicher
2. De oudste stadsboerderij
Geen hoogtevrees? Wandel dan over de 870 meter lange Museggmauer. De middeleeuwse omwalling met negen torens troont op de heuvel boven de oude stad. Achter de muur wacht de plattelandsoase van Kulturhof Hinter Musegg. Pia en Walter Fassbind doen er aan urban farming op een boerderij die al vier eeuwen bestaat. Schotse hooglanders grazen tussen de fruitbomen, streekkippen scharrelen rond op het erf, lieve alpaca’s zijn hun aaibare zelf. Volg het leerpad langs de stallen, de boomgaarden en de kruidentuin en proef lekkernijen van eigen kweek op het oergezellige terras, van het huisbiertje tot de zondagsbrunch. De boerderij wekt energie op met zonnepanelen en aardwarmte en levert zelfs aan het elektriciteitsnet van de stad. De hooizolder wordt gebruikt voor concerten, theater en lezingen.
(c) Manuel Felber
3. Karls kruiden
De oude stad verbergt leuke, trendy eetadresjes waar locals graag over de vloer komen. Karls Kraut is de gedroomde plek om 100 % natuurlijk, gezond en veganistisch te tafelen. Ondanks de strenge spelregels (geen suiker, bio en fair, basen en zuren in evenwicht) toveren de uitbaters kleurrijke bordjes tevoorschijn die iedereen doen watertanden, of je nu veganist bent of niet. Het eethuis ligt aan St. Karlikade, vlak bij de Museggmauer.
(c) Perretfoto.ch
4. Treinen, boten en kabelbanen
De kortste weg leidt in Luzern over het water. Laat je auto thuis, reis met de trein naar Luzern en verken Centraal-Zwitserland met de Tell-Pass. De pas geeft je voor twee tot tien dagen tot treinen, boten, bussen en kabelbanen. Voor kinderen van 6 tot 16 betaal je 30 Zwitserse frank, ongeacht het aantal dagen. Het eerste klimaatneutrale schip, de MS Diamant, vaart al op het Vierwoudstedenmeer. Ga aan boord voor een ontbijt-, lunch- of dinercruise en geniet van streekspecialiteiten van lokale slagers, bakkers, kaasmakers… noem maar op. En van het uitzicht op het meer natuurlijk!
(c) Rigi Bahnen AG
5. Benedikts bergkruiden
Op het meer zie je beroemde bergen voorbijschuiven: Rigi, Pilatus, Stanserhorn. Ga aan wal aan de voet van Rigi, de Koningin der Bergen, en neem de kabellift of het tandradbaantje naar de top. Boven wacht Kruidenhotel Edelweiss met panoramarestaurant Regina Montium. Chef-kok Benedikt Voss verbouwt zelf groenten en bergkruiden en omschrijft zijn keuken als ‘filosofisch, ultraregionaal en hartveroverend.’ Tijdens een foodwasteproject ontwikkelde hij de specialiteit van het huis: zwarte, gefermenteerde knoflook.
(c) Bruno Muff
6. Van edelbrand tot bessengin
Appels zijn precies als mensen. Geef ze koele berglucht en zonlicht en ze blozen van gezondheid. Geen toeval dus dat Willem Tell zijn pijl door een appel moest mikken! De boomgaarden van Haldihof gedijen sinds generaties in de heuvels tussen Rigi en het Vierwoudstedenmeer. Je wandelt er voorbij op de Waldstätterweg van Weggis naar Küssnacht. Drink een glaasje cider met uitzicht op het meer of koop sapjes, fruitazijn en sterkedranken in de boerderijwinkel. Haldihof teelt zijn fruit in insectvriendelijke boomgaarden en distilleert op zonne-energie. Pruimen, appels, peren, kersen of mirabellen, voor elke fruitsoort is er een edelbrand. Of lust je liever een hippe bessengin?
(c) Oskar Enander
7. Wandelen langs kaasboerderijen
Vanaf het meer kan je gemakkelijk de bergen in trekken. De alpenweides van Engelberg zijn een sterrenrestaurant voor koeien. Ze smullen van pittige verse kruiden en drinken het zuiverste bronwater. Volg de nieuwe Alpkäse-trail en je wandelt of fietst langs zomerboerderijen die heerlijke kaas produceren. Proef, koop, laat je rondleiden of overnacht bij kaasboeren. Trek twee of drie dagen uit voor de volledige route (43 km) of plan een korte wandeling op maat van je gezin. De kabelbaan die je dan gebruikt, werkt op waterkracht en zonnepanelen – emissievrij dus.
(c) Martin Wabel
8. Vraag het aan de dorpsexpert
Niet alle handelsroutes liepen vroeger over het Vierwoudstedenmeer. Andermatt is ontstaan aan een kruispunt van bergpassen. De Gotthardtunnel loopt onder het bergdorp door. Kan het vakantieoord zijn bergen blijven koesteren en toch groeien? Logeer in het duurzame, energiezuinige Radisson Blu Hotel Reussen, dat het Zwitserse MINERGIE-label heeft. Dorpsexpert Bänz Simmen gidst je door zijn geboorteplek en zit niet verlegen om legendes, mythes en sterke verhalen. Hij is bovendien een expert in geologie en mineralen en deelt ook graag zijn kennis van planten en dieren die zich slechts zelden laten spotten. Zoals bergduivels?
(c) Beat Brechbühl
9. Paradijs voor geiten
De Göscheneralp ligt, om het met Willem Tell te zeggen, op een boogscheut van Andermatt. De berggeiten van Christian en Lydia Näf wanen zich hier in het paradijs. Uit eeuwige dank geven ze kruidige melk voor echte boerenberggeitenkaas. In de zomer kan je de boerderij, de alpenweide en de kaaskelder bezoeken. Misschien mag je zelfs helpen bij het melken!
(c) Timo Schwach
10. Eetbare encyclopedie
Zwitserland is sterk in het herbestemmen van gebouwen die hun oorspronkelijke functie verloren. Het oude kapucijnenklooster van Stans is een nieuw, spectaculair voorbeeld. Het Culinarium Alpinum doet wat altijd gebeurde in kloosters: kennis opslaan. Niet in geschriften en bibliotheken, maar in een levend centrum voor het eetbaar erfgoed van de Alpen. Koks, slagers, kaasmakers, likeurstokers en bakkers zorgen ervoor dat je in het restaurant de mooiste pagina’s uit culinaire encyclopedie van de bergen kan proeven. Of overnacht met uitzicht op het heerlijke landschap in een van de veertien hotelkamers. Het Culinarium is opgezet om duurzaamheid en innovatie in de hele voedselketen te stimuleren.
deel Artikel
