5 kleppers van najaarsexpo’s

Leuven: Dieric Bouts, beeldenmaker

Leuven wijdt een multidisciplinair stadsfestival aan de Vlaamse Meester Dieric Bouts (1410-1475). De grote overzichtsexpo Dieric Bouts, beeldenmaker brengt dertig meesterwerken samen bij Museum M Leuven. Een record! Minstens even opmerkelijk is de insteek van de expo. Bekijk Bouts niet als kunstenaar, romantisch genie of uitvinding. Zijn beroep was beeldenmaker.

De renaissance zette schilders niet op een voetstuk. Ze beoefenden een vak, zoals slagers, vlechters of smeden. Meesterschap betekende dat je de wensen van je klanten kon vervullen. Of, nog beter, hun verwachtingen overtreffen. De klant was dus koning voor Bouts. Daarin verschilde hij niet van hedendaagse beeldenmakers zoals sportfotografen, filmmakers en gameontwikkelaars. Hun werk houdt de meesterwerken van Bouts gezelschap bij M Leuven.

20 oktober tot 14 januari, M Leuven. www.diericboutsfestival.be

Antwerpen: Krasse koppen

Op de eerste grote expo in het vernieuwde KMSKA struikel je over de grote namen. De 78 ‘krasse koppen’ die je te zien krijgt, zijn geborsteld door Rubens, Rembrandt, Vermeer, Bosch, Dürer… Sommige werken zijn ronduit iconisch geworden. De Oude vrouw van Quinten Massijs is de Mona Lisa van de lelijkheid. En De bittere dronk van Adriaen Brouwer lijkt een vierhonderd jaar oude meme.

Wie het bittere drankje proeft? Adriaen Brouwer zelf, wordt soms gezegd. Maar niemand weet het zeker, en het doet er weinig toe. Want dat hebben de 78 gezichten op Krasse koppen gemeen: hun identiteit is onbekend. Schilders als Rubens, Rembrandt en Vermeer hielden sessies met anonieme modellen om vrij te experimenteren. Zo ontstond een nieuw genre: de tronie.

Tronies kunnen gek of lelijk zijn, zoals de oude vrouw van Massijs. Maar Rubens en co. oefenden ook op lichtinval, blozende wangen, rimpeltjes, blinkende ogen, emoties… of, zoals Adriaen Brouwer, het gezicht dat je trekt als je iets bitters proeft. Zonder opdrachtgever konden schilders helemaal zichzelf zijn. Tronies laten je dus ook in de ziel van de schilder zelf kijken.

20 oktober tot 21 januari, KMSKA, Leopold De Waelplaats, Antwerpen

Brussel: Water

Villa Empain zit nooit verlegen om originele thematische expo’s. Na onder meer een expo over vlaggen in de kunst komt nu Water aan de beurt. Van druppel tot oceaan, van kwal tot kokkel, van diepzee tot rivieroever. Of van schilderkunst tot sculptuur, van fotografie tot installatie, van Léon Spilliaert tot Bill Viola. 26 internationale kunstenaars tonen werk geïnspireerd door water.

Je vertrekpunt ligt bij de Zuid-Koreaanse schilder Kim Tshang-Yeul. Hij zet de toon voor de expo: poëtisch, emotioneel, intiem. Zijn zoon Oan Kim noemde hem ‘de man die waterdruppels schildert’ en draaide een film over zijn vader, die je in de laatste zaal te zien krijgt. Achter de waterdruppels schuilt leed en verwerking van dat leed. De andere kunstwerken op de expo sluiten aan bij de stemming van Kims werk, van beelden van smeltende gletsjers (Olafur Eliasson) tot wimpels boven het zwembad (Daniel Buren).

19 oktober tot 10 maart, Villa Empain, Franklin Rooseveltlaan 67, Brussel

Luik: Bill Viola. Sculptor of time

De grote overzichtsexpo van Bill Viola in Museum La Boverie is een uitstapje naar Luik meer dan waard. De Amerikaanse kunstenaar heeft de immersieve kunst zowat uitgevonden: zijn video-installaties dompelen je onder in een bijna hypnotiserende beeldenstroom.

Bill Viola werkt met de vier elementen (water, aarde, lucht, vuur) en vertraagt zijn beelden tot in het extreme. Vlammen laaien langzaam op, golven breken druppel voor druppel. Zo beeldhouwt hij met de tijd: door iedere seconde op te rekken en iedere beweging te fragmenteren. Felle contrasten tussen licht en duisternis zorgen voor extra dramatiek.

In Luik krijg je achttien werken te zien. Ze zijn geïnspireerd door schilderkunst uit de renaissance, het boeddhisme en de christelijke mystiek, en kaarten thema’s aan als leven, dood, eeuwigheid en sterfelijkheid.

21 oktober tot 28 april, Museum La Boverie, Parc de la Boverie, Luik

Tongeren: De oudheid in kleur

De witte, marmeren beelden van de Grieken en Romeinen waren in de oudheid beschilderd in felle kleuren. Hoe ze er toen uitzagen? Dat ontdek je op de nieuwe expo De oudheid in kleur in Tongeren. Het Gallo-Romeins Museum stelt tientallen wetenschappelijk verantwoorde reconstructies tentoon, die eerder te zien waren in het Metropolitan Museum of Art in New York. Videofilms leren je hoe de beelden gemaakt werden.

De kleuren spatten van de reconstructies af. Ieder detail werd in de verf gezet, van ogen en wenkbrauwen tot vingernagels en juwelen. De expo toont ook authentieke beelden uit de oudheid, waarop je nog verfresten kan aantreffen. Kinderen kunnen op pad met interactieve applicaties en mogen in het atelier aan de slag met marmer en verf.

21 oktober tot 2 juni, Gallo-Romeins Museum, Kielenstraat 15, Tongeren