5 aanraders voor Europalia Georgië

Orthodoxe kloosters, de oudste wijntraditie, ruige berglandschappen, prachtige art nouveau in de hoofdstad Tbilisi, een rijke keuken die in de hele voormalige Sovjet-Unie geliefd blijft: er zijn veel goede redenen om naar Georgië te reizen. Schrikt de onrustige politieke toestand je af? Dan kan je alvast van de Georgische cultuur gaan proeven op Europalia, het kunstenfestival dat om de twee jaar uitpakt met een veelzijdig artistiek programma over een land. De hoogtepunten?

Bozar: De avant-garde in Georgië (1900-1936)

Parijs leek in Georgië minder ver in de jaren tien en twintig van de vorige eeuw dan vandaag. Georgië profiteerde in 1918 van de communistische revolutie in het Russische Rijk om zijn onafhankelijkheid uit te roepen. Tot de Sovjetinval in 1921 heerste er creatieve vrijheid. Beeldende kunstenaars, fotografen, grafisch ontwerpers en film- en theatermakers kwamen bijeen in de cafés van de hoofdstad om hun eigen avant-gardestijl te ontwikkelen: een fascinerende mix van westerse en oosterse invloeden, van Georgische tradities en experimentele kunststromingen als het futurisme, dadaïsme, kubisme en expressionisme. In 1936 draaide Stalin de duimschroeven van de Sovjetcensuur onverbiddelijk hard aan en verdween de creatieve Georgische kunst van de radar. Duik in een fascinerend, bijna vergeten hoofdstuk uit de Europese kunstgeschiedenis op de grote overzichtsexpo bij Bozar.

5 oktober tot 14 januari, Bozar, Brussel

Museum Kunst & Geschiedenis: Georgië, een verhaal van ontmoetingen

Nip je wel eens van een oranje wijn? Dat kan dankzij de Georgiërs, die hun wijnen al 8000 jaar laten rijpen in aardewerken potten in de grond. Beet je ook al eens in khinkali, de kruidige deegtasjes die je vasthoudt bij hun steeltje? Dan ving je een glimp op van de culinaire rijkdom van het kleine land in de Kaukasus. Dankzij zijn ligging sloeg Georgië eeuwenlang de brug tussen oost en west. Handelswegen als de Zijderoute voerden ideeën en producten uit alle windrichtingen aan. De expo Georgië, een verhaal van ontmoetingen vertelt een episch verhaal over Georgië als commercieel en cultureel knooppunt. Doorgrond de oeroude wijntradities, ontdek de geritualiseerde eetcultuur en de christelijke kloostertradities, bewonder de edelsmeedkunst die hoge toppen scheerde vanaf de bronstijd.

27 oktober tot 18 februari, Museum Kunst & Geschiedenis, Jubelpark, Brussel

De Singel en KVS: Aan tafel met Nino Haratischwili

Uitdaging: noem een beroemde Georgiër. Stalin? Klopt, de Sovjetdictator werd geboren in het stadje Gori, waar zijn museum uit de Sovjettijd nog altijd te bezichtigen is. Een tweede grote naam, gelukkig in positieve zin, is schrijver en regisseur Nino Haratischwili. Ze woont in Hamburg en publiceerde haar bestseller Het achtste leven (voor Brilka) in het Duits. Haar meeslepende familie-epos bevat schrijnende pagina’s over de terreur die Stalin in Georgië zaaide. Culinaire tradities, die van generatie op generatie worden doorgegeven, verzachten het harde leven.

Op Europalia maak je kennis met Haratischwili als theaterregisseur. Supra, a Feast nodigt je uit voor de supra, een traditioneel eetfestijn waarbij de mannen toosten en speeches houden en de vrouwen koken. Haratischwili’s voorstelling draait de rollen om. Drie actrices en vier muzikantes eten, drinken en zingen en vertellen verhalen over Georgische vrouwen.

Op 11 november, voor de voorstelling in De Singel, gaat Annelies Beck in gesprek met de schrijfster. Haratischwili regisseerde ook een trilogie over sterke vrouwen in de mythologie. Het eerste luik, Phaedra in Flames, kan je gaan bekijken in de KVS in Brussel (23 en 24 november.

Supra, a feast. 10 en 11 november, De Singel, Antwerpen. 14 november, KVS, Brussel

Theater en concertzaal: van koorzangen tot ballet

Benieuwd naar traditionele podiumkunst en muziek uit Georgië? De beste zangkoren treden samen op in het Concertgebouw Brugge en de kerk van Sint-Jacob-op-Koudenberg in Brussel (25 en 26 oktober). Basiani Ensemble vertolkt polyfone hymnen en volksliederen uit de middeleeuwen, het Gori Women’s Choir en het State Chamber Chior zingen werk van moderne Georgische componisten. Op 14 december betovert het nationale balletgezelschap Sukhishvili je met traditionele dans in het Théâtre National in Brussel. Het beroemde marionettengezelschap Rezo Gabriadze verplaatst het liefdesverhaal uit La Traviata van Verdi naar het Tbilisi van de jaren 1990 (Brussel, 18 en 19 oktober).

Diverse locaties: België meets Georgië

Europalia palmt musea, theaters en concertzalen in heel België in, en zelfs in de buurlanden. Er springen ook heel wat boeiende Belgisch-Georgische samenwerkingen in het oog. Belgisch kunstenaar Jean-Luc Petit organiseert in Luik een expo over de Georgische zijdecultuur, met ook werk van hedendaagse Georgische kunstenaars (14 oktober tot 14 december). Belgisch choreografe Femke Gyselinck danst haar voorstelling 324 mountains between us op elektronische muziek van de Georgische Anushka Chkeidze (Mechelen 18/11, Brussel 30/11, Brugge 16/12). Meggy Rustamova Adeishvili woont en werkt in België en toont haar poëtische films over identiteit, taal en geschiedenis bij De Singel (9 tot 11 november) en op de expo over de Georgische avant-garde bij Bozar.