Napoleon achterna in België

Naast krijgsheer was Napoleon een visionair en een strateeg die zijn tijd ver vooruit was. Hij reorganiseerde de staatsstructuur en het gerecht, schreef het burgerlijk wetboek en het strafwetboek, schafte de mensenhandel af, ontwierp het kadaster… Hij stierf 200 jaar geleden, maar zijn erfenis leeft vandaag nog door.

Eerste bivak

Tijdens onze Route Napoleon volgt onze camper 94 kilometer lang het spoor van Napoleon. Vertrekken doen we in Beaumont, vlak bij Hestrud, het Franse grensdorpje waar Napoleon destijds het huidige België binnenkwam. In de Rue de Binche kan je makkelijk de camper parkeren. Beaumont pronkt met de Salamandertoren, een donjon uit de 11de eeuw. In de schaduw van die toren bivakkeerden de eerste troepen op 14 juni 1815. De specialiteit van Beaumont zijn de macarons. Niet de gekleurde Franse koekjes, wel een delicatesse gemaakt van amandelen.

Onze tweede stop is het Kasteel van Fosteau, vlak bij Thuin. Hier verbleef generaal Reille, een van de veldheren van Napoleon, de nacht voor de Slag bij Waterloo. Dit prachtige kasteel is in privébezit. De Nederlandstalige eigenaar geeft rondleidingen in de namiddag. Naast antiek meubilair ontdek je er ook een klein apothekersmuseum.

Water in alle soorten

In de documentatie over de Route Napoleon staan Ragnies en Thuin vermeld als extra stops. Beide plaatsen zijn de kleine omweg meer dan waard. In het middeleeuwse Thuin vind je het door Unesco beschermde belfort en zijn hangende tuinen. Parkeren met de camper is er wel niet zo makkelijk en vraagt wat zoekwerk. Ragnies behoort tot de Mooiste Dorpjes van Wallonië. In de Distillerie de Biercée proef je van de lokale eaux de vie, ter plaatse gestookt.

We rijden tussen Les Lacs de l’Eau d’Heure, het grootste merengebied van België, en houden halt voor de nacht op de Camping des Lacs. De volgende ochtend halen we onze fietsen van de camper en maken we een rit van 20 kilometer rond het oostelijke deel van het stuwmeer. De RAVeL wordt goed aangegeven en we rijden veilig op een apart fietspad over de contouren van het meer.

Na onze fietstocht volgen we de Napoleonroute verder richting Thy-le-Château. Een prachtig kasteel duikt plots op midden in het centrum. Iets verder zien we een tweede middeleeuws kasteel, dat van Ham-sur-Heure. In dit dorpje maken we onze eerste tussenstop van de dag, de Chapel des Trois Arbres. Hier vinden jaarlijks processies plaats waarbij de deelnemers relieken van heiligen meedragen en gekleed zijn als gardesoldaten van Napoleon. Deze ommegangen zijn uitgeroepen tot immaterieel Unesco-werelderfgoed.

Bed van Napoleon

Onze rit gaat verder noordwaarts, naar de kerk van Jamioulx. Napoleon had hier een gesprek met de lokale priester van de kerk van Saint-André. De man liet zo’n indruk na op de generaal dat hij hem prompt beloofde bisschop van Doornik te maken. Helaas besliste het lot anders en werd Napoleon twee dagen later verslagen.

Via Charleroi zetten we koers naar Fleurus. Het Château de la Paix is nu het gemeentehuis, maar in 1815 overnachtte Napoleon er voor de gevechten in Ligny. De slaapkamer is nog steeds intact en kan je, mits reservatie, bezichtigen.

Ligny is onze laatste stop voor de dag. We bezoeken er het Musée 1815. Hier wordt de laatste overwinning van Napoleon nog eens overgedaan. Het is een echt doe-museum met verschillende educatieve hoekjes, waar je bijvoorbeeld een geweer of de soldaat zijn rugzak mag optillen. De 17de-eeuwse hoeve waarin we ons bevinden was in 1815 ingericht als noodhospitaal. Als je weet dat elke seconde een soldaat stierf, sta je wel even stil bij de gruwel van deze gevechten.

Na dit bezoek overnachten we op camping Trieux de Bois, grenzend aan het kanaal Brussel-Charleroi. Deze camping is vergane glorie en heeft dringend een opfrisbeurt nodig.

Bier van Waterloo

We naderen Waterloo, maar doen eerst Villers-la-Ville aan, waar we de prachtige ruïnes van de cisterciënzerabdij bezoeken. Het is een omweg van slechts 7 kilometer en loont absoluut de moeite. In de verte torent al een bescheiden leeuw boven de velden uit, het Brunswick Monument dat de slag van Quatre-Bras herdenkt. Hertog Frederik Willem van Brunswijk sneuvelde bij Quatre-Bras terwijl hij de paniek bij de jonge soldaten probeerde in te indijken. Een voorbode voor wat enkele dagen later in Waterloo zou gebeuren.

In de verte duikt nu de heuvel van Waterloo zelf op. Die eigenlijk op het grondgebied van Eigenbrakel ligt. Met de museumpas Pass 1815 kan je de verschillende musea op de site aan een voordeeltarief bezoeken. In de inkomhal van het netjes onder begroeiing bedekte ondergrondse museum word je begroet door een gigantische maquette waar dertig jaar aan gewerkt is. De tentoongestelde attributen en de 4D-film tonen hoe verschrikkelijk de gevechten waren. De slag zou de geschiedenis van Europa definitief wijzigen.

Dan kom je in het witte ronde gebouw naast de heuvel. Deze ruimte wordt gedomineerd door een panoramaschilderij van 110 meter lang en 12 meter hoog. Het werd geschilderd in 1912 en is verrassend levensecht. En dan is het tijd om de heuvel te beklimmen. De 225 treden brengen ons naar de Leeuw van Waterloo. Dit gietijzeren beeld kwam er in opdracht van de Nederlandse koning Willem I. Hij wilde een monument laten optrekken op de plek waar zijn oudste zoon, Prins van Oranje, gewond raakte.

Ook rondom de beroemde heuvel is er heel wat te doen. Zo doet de hoeve van Mont-Saint-Jean vandaag dienst als microbrouwerij met een winkeltje en restaurant. Je vindt er ook een klein museum in het teken van de 6.000 soldaten die er verzorgd werden. In Waterloo zelf kan je nog het Wellingtonmuseum bezoeken, opgedragen aan de Engelse bevelhebber. De perfecte afsluiter van een historische tocht.