7x de mooiste expo’s met hedendaagse kunst

Daar bij dat Decap-orgel

Super Palace is de eerste Belgische solo-expo van Lucy McKenzie. De Schotse kunstenares, die al 18 jaar in Brussel woont, is dol op muurschilderingen en oude vormen van entertainment zoals dansorgels en panoramaschilderijen. Bij Z33 in Hasselt mag ze de prachtige museumvleugel van architecte Francesca Torzo helemaal naar haar hand zetten.

McKenzie creëert een fictieve stad, met winkels, affiches, schilderingen, kijkdozen, dansorgels, standbeelden. In haar sportwinkel krijgen alle etalagepoppen het hoofd van een door de nazi’s vermoorde verzetsstrijdster. In een minitreincoupé zie je een bewegend panoramaschilderij voorbijschuiven, een voorloper van de moderne cinema. Luister naar ABBA, gespeeld door een dansorgel van de Antwerpse firma Decap en bezichtig de muurschildering die McKenzie zou willen aanbrengen bij Jeffrey Epstein thuis. Speciaal voor kinderen maakte ze een Super Magazine bij de expo.

Lucy McKenzie. Super Palace, tot 23 februari, Z33, Hasselt

Welkom in Scentopia

Is de toekomst roosgeurig of zit er een luchtje aan? Op de nieuwe expo Scentopia in Knokke krijg je een ongewone opdracht. Kijk niet naar de toekomst, maar snuffel eraan. Je neus wijst al in de juiste richting, je hoeft hem alleen maar te volgen. Je gids is olfactorisch kunstenaar Peter de Cupere, een wereldpionier in het gebruik van geur als medium voor kunstwerken. Zijn geurinstallaties, -maquettes, -sculpturen en -schilderijen laten je ruiken hoe onze wereld zou kunnen evolueren. De Cupere laat zich in zijn werk vaak leiden door zijn liefde voor de natuur. Verliezen onze bossen en velden hun vertrouwde geuren als het klimaat verandert? Op Scentopia laat de Cupere je nadenken over de lucht die je ademt, en daarbij altijd opsnuift.

Scentopia – Peter de Cupere, tot 19 januari, Cultuurcentrum Scharpoord, Knokke-Heist, www.knokke-heist.be

Wie is Nástio Mosquito nu echt?

Zelfs als je zijn eerste grote overzichtsexpo in het M HKA in Antwerpen bezoekt, blijf je in het duister tasten. Natuurlijk kan je wat biografische gegevens sprokkelen op Wikipedia: geboren in Angola in 1981, opgeleid in Lissabon, gewerkt als cameraman en tv-regisseur, vandaag woonachtig in Gent. Helpt je dat vooruit?

Niet echt, want Nástio Mosquito is, zoals de expotitel aangeeft, King of Klowns. Hij zaait verwarring over zijn identiteit en kruipt voor zijn video’s en performances in de huid van complexe personages. Prediker, politicus of paljas, hij gebruikt zijn alter ego’s om je confronterende vragen te stellen. Waar geef je echt om? Voor welk ideaal wil je sterven? Hij kan ook een zij worden, een Nástia die je zeven tips aanreikt voor succes. In het M HKA ga je op avontuur met een ongrijpbare gids.

Nástio Mosquito. King of Klowns, tot 26 januari, M HKA, Antwerpen

Kunstenaar of alchemist?

Het S.M.A.K. loodst je binnen in de excentrieke wereld van de Belgische kunstenaar Joris Van de Moortel (1983). Zijn atelier in Antwerpen lijkt op het laboratorium van een alchemist, maar hij speurt niet naar de Steen der Wijzen, die iedere stof omtovert in goud. Van de Moortel zoekt betekenis in onze chaotische wereld, en daarvoor gebruikt hij nogal ongewone middelen. HELL ON EARTH, in search of Pur, Nur and Fur verandert het museum in een overweldigende installatie, waarin schilderijen, aquarellen, sculpturen, video’s en muziek allemaal hun plek krijgen. Je wordt bestookt met beelden, vormen, indrukken, en ideeën. Wij waanden ons in een helse hedendaagse Sixtijnse kapel. Om je totaalervaring euh… compleet te maken komt Van de Moortel ook live optreden en performen.

HELL ON EARTH, in search of Pur, Nur and Fur, tot 2 maart, S.M.A.K. Gent

Reizen met een penseel

Op bijna 97-jarige leeftijd gaat Pierre Alechinsky gedreven door met schilderen en schrijven. Bij Villa Empain in Brussel kan je honderd werken bewonderen, die een periode van bijna 70 jaar omspannen. De expotitel Alechinksy. Het reizende penseel brengt je in de juiste stemming. Alechinsky reisde graag, altijd met een penseel op zak, en liefst naar Japan en China, twee landen waar kunstenaars graag met inkt tekenen en schrijven.

Alechinsky doopte zijn penseel vanaf het begin graag in inkt, en is dat blijven doen. Hij gebruikt uiteenlopende technieken en dragers voor zijn werken: doek en papier, etsen en litho’s, geëmailleerde lava en porselein. Een pronkstuk in Villa Empain is de beschilderde klavecimbel. De expo viert de vreugde van het reizen en de vrijheid van de kunstenaar.

Alechinsky. Het reizende penseel. Tot 16 maart, Villa Empain, Brussel

Later misschien beroemd

Als hedendaagse kunstenaar kan je alle richtingen uit, niemand dwingt je om drastische keuzes te maken. Spelen met taal, geluid én beeld? Zowel schilderijen, tekeningen en foto’s als installaties en performances creëren? Kan prima. Peter Morrens heeft het de voorbije 35 jaar gedaan. Zijn ‘veelzijdig oeuvre’ is bij M Leuven te zien op de overzichtsexpo OEEEEEEUUUUVVRE.

De geinige titel (waarvoor dank, we hebben de letters drie keer nageteld) doet vermoeden dat Morrens niet vies is van zelfspot. Een van de werken heet ‘We zullen misschien een werk kopen na uw dood.’ Steekt hij daar de draak met zichzelf of de kunstwereld? Kunst is nooit eenduidig, en op de expo bij M Leuven spelen twijfel, toeval, intuïtie en poëzie een grote rol. Vergeet dus je verbeelding en je gevoel voor humor niet.

Peter Morrens. OEEEEEEUUUUVVRE, tot 2 maart, M Leuven

Wandtapijten voor de Roma

Tot slot: steek even de grens over naar Maastricht voor de must-see van het jaar. De Poolse kunstenares Malgorzata Mirga-Tas bestrijdt de eeuwenoude stereotypen over de Roma met wandtapijten. Daarvoor grijpt ze terug naar een kleurrijke traditionele beeldtaal. De zalen van het Bonnefanten zijn bekleed met levendige vertellingen over geschiedenis, cultuur en dagelijks leven van een of volk zonder land, dat nog altijd zwaar gediscrimineerd wordt. De cyclus Re-enchanting the World is het magnum opus van Mirga-Tas: de wereld van de Roma gevat in twaalf betoverende wandtapijten. Ze waren in 2022 te zien in het Poolse paviljoen op de Biënnale van Venetië en zijn nu herenigd in Maastricht.

Malgorzata Mirga-Tas. This is not the end of the road, tot 16 februari, Bonnefanten, Maastricht.