WOI in de Getevallei

Wat een bedrijvigheid moet het hier vroeger geweest zijn, toen de platbodems na veertien dagen varen vanuit Antwerpen aanmeerden in Zoutleeuw en toen er om dit stukje vruchtbare grond hevig werd gevochten tussen de legers van de graaf van Loon en het prinsbisdom Luik. Ons wandelweekend begint iets vredelievender, tussen de suikerbieten en de boomgaarden van Geetbets, een klein gehucht waar de bewoners er trots op zijn dat ze geen enkel verkeerslicht hebben. De bloesems mogen dan al lang zijn weggewaaid, ze hebben plaatsgemaakt voor volle appels die schreeuwen om door de boer geplukt te worden

Veel Vlaamser vind je het landschap niet: je staart over een bietenveld, in de verte piekt een kerktoren en naast het veld fietst een landbouwer voorbij.  Toch is het verrassend én afwisselend. Naast de Grote en de Kleine Gete doorkruisen verschillende beekjes de streek en tijdens je wandeling moet je regelmatig kleine en goed onderhouden bruggetjes over.

Het uitzicht wisselt voortdurend tussen velden, bossen en boomgaarden. In een van die velden komen we een grote futuristische constructie tegen die nog het meest doet denken aan een vliegende schotel. Flora heet het bouwwerk en het is een baken dat vliegtuigen de weg wijst.

Mijn weg wordt dit weekend niet gewezen door Flora, maardoor een goed aangeduid wandelnetwerk dat Toerisme Vlaams-Brabant in september 2015 opende. Het is piekfijn in orde: toen wij erover stapten, waren alle wegen goed onderhouden en tijdens het hele weekend zijn we dankzij de duidelijke knooppunten niet één keer de foute weg ingeslagen.

Het bijbehorende wandelboekje is zijn negen euro zeker waard: het vertelt je heel wat over het rumoerige verleden van deze rustige streek.

Zo wandel je in de buurt van het dorpje Rummen via de knooppunten door het Warandebos. Hier stond de vestiging van Arnold Rummen, de laatste onafhankelijke graaf van Loon. Op de infoborden lees je over in onbruik geraakte beroepen als huzaar, dragonder of tamboer die hier vochten tegen het prinsbisdom Luik.

Uiteindelijk delfden ze het onderspit: het Graafschap Loon werd 650 jaar geleden ingelijfd door de bisschop van Luik en het enige wat ons nog herinnert aan het weelderige kasteeldomein van de graaf, zijn de kleine hoogteverschillen in het bospad waar we nu op wandelen, wellicht overblijfselen van oude grachten en wallen. Maar je hoeft niet zo ver terug in de tijd om wapengekletter te horen.

Als je de randgemeenten even niet meetelt, heeft Zoutleeuw drieduizend inwoners. Het heeft dus de grootte van een dorp, maar dankt zijn stadstitel aan zijn monumentaal erfgoed. De kerk en haar kunstschatten zijn bijvoorbeeld verrassend goed bewaard gebleven en je vindt hier een van de meest uitgebreide religieuze kunstcollecties van het land.

Dat we nog zoveel kunnen zien, komt doordat de kerk als bij toeval gespaard bleef van verschillende plunderingen. Zo geraakten de beeldenstormers in 1566 de kerk niet binnen omdat het Spaanse leger in de stad verbleef en gooiden de kanunniken het tijdens de Franse Revolutie op een akkoordje met de revolutionairen zodat het gebouw niet werd leeggeroofd.

Toen de kerkfabriek in 1827 tenslotte zelf over het hele land haar kunstwerken verkocht, verzamelde de bevolking van Zoutleeuw zich om de kunst door middel van een ‘volkssamenwerking’ veilig te stellen. Lees: ze gaven de antiquair die de kunst moest ophalen zo’n pak slaag dat die met lege handen de stad uitvluchtte. Die drie toevalligheden zorgden ervoor dat er in de kerk nog steeds verschillende topstukken te vinden zijn.

Naast de kunstschatten valt een alledaags offerblok voor graan op: als je vroeger een fout beging, moest je evenveel graan doneren als je woog. Die zalige tijden waarin zo’n rechtspraak rechtvaardig was! Al past er volgens mij geen 72 kilogram graan in het offerblok: als ik toen een zonde had begaan, zouden ze een groter blok hebben moeten aanslepen. Jammer toch als de logica de folklore inhaalt.

Zoutleeuw is dus goed bewaard gebleven, maar op de schutters van De Gilde van de Handboog na, legden alle strijders hun wapens neer. De stoere vestigingen zijn nu
herschapen tot natuurgebieden. Een van de gebieden waar we tijdens onze tocht doorwandelen, is Het Vinne: het grootste natuurlijke meer van Vlaanderen. Door het vele riet en het afwisselende waterlandschap is het een geliefde plaats voor vogels. Neem dus zeker je verrekijker mee en ga zitten in een van de knap geplaatste hutten voor vogelspotters.

De knuppelpaadjes die je rond het water voeren, zijn ook schilderachtig en fotogeniek. Wandel zeker eens tussen knooppunt 308 en 307, want daar voeren de paadjes je echt over het water en door het riet. Met al dat water is het moeilijk te geloven dat het gebied meer dan 160 jaar lang werd drooggelegd om plaats te maken voor landbouw. Zo plantte Union Match het in 1930 nog vol met Canadese populieren voor de bloeiende luciferindustrie in de buurt. Pas in 2004 werden de pompen stilgelegd en werd het domein teruggegeven aan het water. Gelukkig maar!