De Alpen, maar dan anders

Veel groen, een tikje geel, een vleugje rood, turquoise water en de zon. Dat is waarheen dit wandelverhaal je zal brengen. Misschien denk je bij deze kleuren spontaan aan Afrika. Toch gaat deze reis niet naar dat continent. Alhoewel, toch een beetje… We gaan naar de plek waar moeder Afrika botst met Eurazië. Daar waar de koeien rustig afdalen naar hun stallen en de zomersneeuw zich diep in de Indian summer heeft verscholen. Daar waar het Alpendorp Flims tot leven komt in een betoverende herfstpracht. In het hart van de Zwitserse Alpen staat Flims vooral bekend om zijn wintersport en zomervakanties. Maar nu de seizoenen langer en trager worden, onthult deze prachtige streek een nieuw gezicht: een betoverend wandelparadijs in de vroege herfstdagen.

De herfst is een seizoen van schoonheid en melancholie, waarbij de natuur ons herinnert aan de eeuwige cyclus van groei en verandering. In die cyclus volgt na de lange zomer een milde herfst… die soms zelfs een beetje op zich laat wachten. Dat levert de Alpendorpen tegenwoordig mooi wandelweer tot in oktober. Dat hebben ze in Flims wel begrepen. Wij trokken eind september onze wandelschoenen aan en kwamen in een zalige nazomer terecht. Temperaturen van rond de 20 graden boven de 1000 meter in de Alpen: ja, dat is zalig genieten.

Wandelen op 77 manieren

We laten nog even de machtige bergen, de vergezichten, de meren, de Rijnvallei en de berghutten buiten beschouwing en bekijken eerst twee andere grote troeven van Flims.

Een eerste is het azuurblauwe water van de Caumasee, waar ik dadelijk meer over vertel. Een tweede is het nabijgelegen Intersoc hotel, waar het bij directeur Erwin Bilaey goed thuiskomen is. ‘Intersoc heeft een lange traditie in de Alpen’, steekt Erwin van wal. ‘Ik heb zélf ook een lange traditie binnen Intersoc. Ik ben begonnen als skimonitor en zo doorgegroeid binnen het bedrijf. En nu ben ik dus directeur van een van de mooiste hotels van Intersoc.’

Ik moet deze uiterst aangename man gelijk geven. Het hotel Grand Hotel Surselva ligt op een prachtige plek en de naam alleen al ademt de grandeur van de jaren twintig uit. En dat is meteen de sfeer van het hotel, familiaal, met uitstekende kamers en vriendelijk personeel. Velen ervan zijn vrijwilligers die met hun hart op de juiste plaats hun service aanbieden.

‘Van hieruit vertrekt een van de mooiste wandelingen in dit gebied. Je stapt twintig meter verder het bos in richting het Caumameer. Het is een excellent startpunt om deze streek te verkennen. De pracht van het meer is gekend in de gehele Alpen,’ aldus Erwin, die me met het nodige enthousiasme de plek voor het vertrek van de wandeling toont. Die ligt werkelijk aan de voeten van het hotel.

‘Dit is nog maar een opwarmertje van wat we hier allemaal aanbieden. Dit is een korte wandeling, de andere zijn steviger en langer,’ vertelt Erwin nog terwijl we onze wandelschoenen aanspannen. Of je nu een beginner bent of een ervaren bergwandelaar, hier is er altijd een wandeling die precies bij jou past. Verschillende zelfs. Het aanbod is heel uitgebreid: wil je door het bos wandelen naar een bergmeertje? Of liever het authentieke bergdorpje Falera bezoeken? Kan ook. Ben je een wandelende fotograaf, op zoek naar prachtige panorama’s? Dan staat de wandeling naar observatieplatform Il Spir garant voor een uitzicht over de bergen van 180°. Als je van echt avontuur houdt, is de Rijnkloofwandeling door de natuurgebieden van de Vorderrhein iets voor jou. Liefhebbers van erfgoed kunnen naar het oude benedictijnerklooster in Disentis. Je kan ook met een zelfgemaakt bootje afdalen naar Connbächli. Kleintjes mee? Een buggywandeling langs het kristalheldere water van Trin Mulin naar Crestasee dan. Tenzij jullie liever willen klimmen naar de bron de Rijn aan de Lai da Tuma? Of lonkt een stevige dagtocht naar de Vorab gletsjer? En da’s nog maar een kleine greep uit het heel brede aanbod hier… Mijn nieuwsgierigheid is gewekt. Wij gaan stappen! Het Caumameer lonkt.

Herfstig parfum in Caribisch blauw

Het eerste stuk van de wandeling neemt je bergafwaarts mee richting het meer, dat ergens daarbeneden tussen de bomen op ons wacht. Mijn vrouw Els en ik zijn fans van Zwitserland. Waarom? Alles is hier netjes. Zelfs de wandelpaden die afwijken van het grote pad en je door het bos voeren, zijn goed onderhouden. Je kan hier kiezen welke afdaling je neemt: de gewone wandelweg of de wat speelsere versie door het bos, waarbij je het stroompje volgt. Dat we allebei sportief zijn helpt hier wel, maar het is geen must. Dit is een wandeling die iedereen aankan, da’s duidelijk.

Het pad kronkelt verder en bij elke bocht wordt een nieuw panorama onthuld. De geur van het zomerse bos verandert stilaan in de geur van de herfst. Een uniek en karakteristiek parfum, dat moeilijk in woorden te vatten is. Je ruikt de aroma’s van de aarde en bladeren die beginnen te vergaan, een aardse en muskusachtige noot. Het vochtige en wat koelere weer brengt toch een frisse vleug met zich mee. De geur van natte grond en natte bladeren is vaak aanwezig na een stevige herfstregen, maar vandaag wordt ze gemengd met zonneschijn en aangename temperaturen.

Plots neemt weer een ander zintuig de overhand. Tussen de bladeren, die twijfelen tussen vallen en nog éven blijven hangen, glinstert een turquoise massa. Die hoort hier op het eerste gezicht niet thuis. Het is water van een kleur die hier vreemd aanvoelt. En toch…

Het Caumameer ligt beneden op ons te wachten. Schitterende tinten blauw gemengd met een lichtelijk vreemd lichtgroen. Een kleur die thuishoort in de Caraïben, niet hier, verscholen tussen de pieken van 3000 meter. Deze wonderbaarlijke plek is minder warm dan de subtropische eilanden, maar ik vind het hier veel diverser en vooral mooier dan op die door turquoise water omringde eilanden, duizenden kilometers hier vandaan.

Ons tempo gaat als vanzelf een beetje hoger. We gaan nu in lichte draf naar beneden, het kronkelende pad af. We willen dit wonder van dichtbij aanschouwen. En dan staan we er. Met een hek tussen ons en het water. Toch een beetje een domper op de helderblauwe vreugde… Er is een recreatiedomein gevestigd aan het meer dat in de regel geopend is tijdens de zomermaanden, meestal van begin mei tot en met eind oktober. Dit zijn de maanden waarin het weer aangenaam genoeg is om van de faciliteiten en activiteiten in en rond het meer te genieten. Je kan er zwemmen, kanoën, wandelen en picknicken. Of je vermoeide wandelaarsvoeten afkoelen in het water. Maar vandaag dus niet. Al valt het met de vermoeidheid van onze voeten eigenlijk wel mee… Erwin heeft niet gelogen: dit is een aangename en makkelijke wandeling. We doen de toer rond dit magische meer, waar we een beetje verder wel onze voeten in het water kunnen dippen. Hierna reppen we ons naar boven. Het avondeten wacht op ons.

De Grand Canyon van Zwitserland

's Morgens bij het ontbijt nemen we meteen de picknick mee voor de dag. We zijn geen vroege vogels, toch niet op vakantie. De ontbijtzaal is leeg en het is (nog maar) 8u30. Blijkbaar kunnen de andere gasten niet wachten om de bergen te overmeesteren. Of ze zijn mee op een excursie? Dat kan hier ook. Directeur Erwin maakt een erezaak van de uitstapjes. Het liefst verleidt hij je met de excursie mét picknick naar het dorpje Falera, Zwitserland ten top. Je hebt er chalets, vergezichten, rust en wandelmogelijkheden in elke richting. Het is de lievelingsplek van Erwin. Het is meteen ook een goede uitvalsbasis voor een wandeling naar de Rijnkloof van Flims, die een beetje opschepperig ‘de Grand Canyon van Zwitserland’ wordt genoemd. Wij, de langslapers, gaan daar ook naartoe. Op ons eigen tempo en met onze eigen samengestelde picknick. We hebben geen gids nodig. Intersoc heeft deze wandelvakanties goed voorbereid: als je even op hun site rondsurft, kan je minstens 77 mogelijkheden vinden. Ook voor je boekt, kan je al zien wat er in de streek kan. In de buurt van Flims is dat véél. Onze wandeling van vandaag vind je ook op hun site, maar het spreekt voor zich dat ook de mensen in het hotel je met veel liefde op het juiste pad brengen…

Voer voor fotografen

We vertrekken in dezelfde richting als gisteren, naar het Caumameer. Door het bos, langs het meer richting Conn, een klein gehucht van Flims. Conn is vooral bekend om zijn prachtige uitzichtpunt ‘Il Spir’, dat een adembenemend uitzicht biedt op de beroemde Rhine Gorge, ja, die Zwitserse Grand Canyon. Deze metalen constructie is geen plek voor mensen met hoogtevrees, maar wát een zicht heb je hier! De diepe kloof, uitgesleten door de Rijnrivier, vormt hier een indrukwekkend landschap. Ik neem mijn woorden terug. Er is niks stoeferigs aan die bijnaam. We vervolgen onze weg langs het historische pad van Pintrun naar Ransun. Er volgen steile afdalingen in de indrukwekkende Rijnkloof. We steken de brug van de Rhätische Bahn over om de Rijn, die hier nog speels en jong lijkt, te bereiken. We picknicken met het wonderlijke zicht aan onze voeten en zetten de wandeling voort, verwonderd door het steeds wisselende landschap, tot we weer langs de sporthal richting ons hotel wandelen. Deze wandeling is een goede 20 km en heeft nog enkele verrassingen in petto die je zelf maar moet gaan ontdekken. Je hoeft niet de sportiefste te zijn, maar een beetje fit is hier toch wel vereist. Hoogtevrees laat je beter thuis.

Venster op Afrika

Ons hotel is niet het enige gebouw dat de grandeur van vervlogen dagen doet herleven. Dit gedeelte van het dorp, op een kleine twee kilometer van het echte dorpscentrum en de skiliften, wordt gedomineerd door een aantal grote hotels. Niks bombastisch of brutaal, maar stijlvolle mooie grote hotels. We passeren er enkele op weg naar de bushalte.

De stipte Zwitserse postbus brengt ons tot aan de start van deze wandeling, de Alp Nagens. De alp ligt op een hoogte van ongeveer 1900 meter boven zeeniveau. Madlaina Casty, een jonge dame die de streek als haar broekzak kent, vervoegt ons. Het belooft vandaag een stevige wandeling te worden. Ze weet ons te vertellen dat in de zomermaanden de Alp Nagens vaak wordt gebruikt als graasgebied voor vee, zoals koeien en schapen. De grazende dieren dragen bij aan het behoud van de rijke biodiversiteit van de weide. Ze zijn onmisbaar voor het behoud van het alpiene ecosysteem. De wandeling begint zachtjes, de hoogte blijft min of meer constant, wat je benen enigszins spaart. De Alp Nagens biedt ook toegang tot verschillende wandelroutes en paden in de omliggende gebieden. Wij wandelen op de beroemdste, een die door de UNESCO beschermd is als werelderfgoedlocatie.

We zijn bij het tektonisch gebied van Sardona met de Martinsloch, waar de geschiedenis van de vorming van de Alpen duidelijk zichtbaar is. De Martinsloch is een opening die ontstaan is als gevolg van tektonische krachten die gedurende miljoenen jaren hebben gewerkt om de Alpen te vormen. ‘Door erosie en verwering is een doorgang in de bergwand uitgeschuurd. Hierdoor is een natuurlijk venster ontstaan’, vertelt Madlaina ons als een gediplomeerde geoloog. ‘Je ziet dus eigenlijk Afrika liggen’, grapt ze. Eens aangekomen bij de Segnushuette kan je het schouwspel inderdaad met eigen ogen zien. De hut ligt op 2100 meter en vanaf hier wordt het terrein ook wat ruiger en moeilijker. We begeven ons op oneffen paden, glibberige stenen en wat overgebleven zomersneeuw. We moeten soms achterwaarts het pad af. Dit pad volgt de buitenrand van de verdwenen gletsjer, die hier gedurende miljoenen jaren het landschap vormde. Hier heerst een bijzondere sfeer van samensmelting van natuur en geschiedenis. Dit is echt een betoverende plek. We wandelen verder rond de Segnesboden, de naam die gegeven wordt aan de plek waar de verdwenen gletsjer zich bevond. Het terrein wordt weer wat vriendelijker voor onze voeten. We zakken verder af langs een kleine waterval en volgen even verder de rivier Flims, richting het dorpje Flims. Alsof het landschap alleen niet indrukwekkend genoeg is, is hier gespeeld met bruggen. We steken zeven individueel ontworpen bruggen over van de beroemde bruggenbouwer Jürg Conzett in Graubünden. De bijzondere bruggen gaan mooi over in de overweldigende natuur.

We blijven de rivier volgen en kiezen voor de moeilijkste weg naar het dal. Hier en daar moet een hoogteverschil van meer dan een meter overbrugd worden. Mijn knieën protesteren, maar mijn hoofd zegt ja. We komen aan in het hart van de Weisse Arena, het skigebied van Laax en Flims, in het dorp van Flims.

Naar de andere kant van het dorp

De volgende ochtend? Ik voel mijn benen toch wel, dus we besluiten het vandaag rustiger aan te doen. We nemen de bus naar het hooggelegen dal van Bargis, aan de andere kant van het dorp. Ook deze wandeling staat op de website van Intersoc en kan je dus prima inplannen in je vakantie. Dit is echt easy going. Puur genieten! Het is een korte en vlakke wandeling in een vallei zoals een kind die zou tekenen. Deze wandeling is werkelijk voor iedereen toegankelijk, ook voor de kleinere stappers óf grotere stappers die een buggy voortduwen. Dit is Zwitserland in het klein: alsof je door Mini-Zwitserland loopt, maar dan met echte koeien en echte chalets. Na 3,5 km ben je al rond in deze vallei. Wij willen nog wel wat verder wandelen, tot in het dorp Flims. Het gaat gestaag bergaf, dus dat is een meevaller. De weg verandert langzaam van bos naar de bewoonde wereld.