Mozart achterna

Met welke wagen zou Mozart vandaag rijden, mocht hij nog leven? Zonder twijfel een flashy cabrio, zo eentje die in enkele seconden tijd van 0 naar 100 km/u optrekt. Een BMW, gemaakt in München. Zo flamboyant was hij wel. Dus parkeren we onze Etrusco V6.6 SF op de grote openluchtparking van het Olympiapark aan de rand van de stad en wandelen naar het meest bizarre gebouw dat we ooit zagen. BMW bouwde de 101 meter hoge Vierzylinder in 1972 als nieuw hoofdkwartier, net op tijd klaar voor de Olympische Zomerspelen van dat jaar.

Ernaast ligt het moderne BMW Welt, zeg maar het permanente autosalon van BMW. Als je waar ook ter wereld een nieuwe BMW koopt, mag je die hier komen afhalen en krijg je er een rondleiding bovenop. En als je dan de moderne designbrug volgt, kom je in het BMW Museum waar het automerk zijn geschiedenis in prachtige motoren en auto’s uit de doeken doet. Van de legendarische BMW R75 zijspanmotor tot de gloednieuwste sportbolide, recht van de band van de fabriek naast de deur.

De bolide van The King

Hier begint ons Mozartverhaal… met een kleine omweg naar de States. Want zoals de componist opera toegankelijk en populair maakte, zo deed Elvis dat met rock ’n roll in zijn tijd. En de witte dakloze BMW 507 van The King staat hier te blinken in de fluweelrode Elvis room. “Het is een opmerkelijk verhaal”, zegt Matthias Schlichtner, expert van het BMW Museum. “Van het model zelf werden er amper 256 exemplaren gebouwd. Toen Elvis in december 1958 zijn legerdienst deed in Duitsland, kocht hij in Frankfurt een occasie BMW 507. Hij liet er een gloednieuwe V8-motor met 150 pk inbouwen. Eind 1960 nam Elvis de auto mee naar de VS.”

Daar deed Elvis zijn roadster van de hand en in 1968 kocht een zekere Jack Castor de wagen, om hem op te bergen in een opslagruimte in San Francisco. Tot een autojournalist hem in 2014 opspoorde. De wagen was in erbarmelijke staat, maar na een fraai stukje plamuur- en renovatiewerk werd hij het pronkstuk van het BMW Museum.

In München steht ein Hofbräuhaus

Toegegeven, het is wel een spreidstand van Elvis naar Mozart... Alhoewel: twee bijzonder populaire muzikanten? In München was Mozart wel een graag geziene gast. Niet alleen in het operahuis, ook in het Hofbräuhaus. Je weet wel, van het liedje! Daarvoor moeten we naar het hart van de stad. De metro is in München de gemakkelijkste manier van reizen, en in een minuut of tien staan we op de altijd drukke Marienplatz in de schaduw van het Neues Rathuis.

Dat stadhuis ziet er eeuwenoud uit, maar het neogotische gebouw werd pas in 1905 geopend. Het kleurrijke klokkenspel aan de toren toont de geschiedenis van de stad. We volgen de stroom naar de toeristische blikvangers op wandelafstand van elkaar: de twee torens van de Frauenkirche, de kerk Alter Peter waarvan je de toren kan beklimmen voor een prachtig uitzicht, Die Münchner Residenz als grootste stadspaleis van Duitsland, en de Viktualienmarkt, een heerlijke kuiermarkt onder een authentieke Beierse Meiboom. De uitgestalde worsten komen in alle kleuren en formaten, en allemaal zijn het tongbrekers: de Westfälische Lüfttrockene, Bremer Pinkel, Schwäbische Landjäger, Frankische Rauchpeitschen en natuurlijk de Münchner Weißwurst. En wat heeft München met dure polshorloges? Het duurste exemplaar vonden we in het uitstalraam van Patek Philippe: 103.510 euro. Voor een uurwerk!

Ein prosit…

Voorbij de luxe en het lekkers komen we uiteindelijk aan het Hofbräuhaus. De indrukwekkende bierzaal is het hele jaar rond open en altijd vol leven. Tot 3500 mensen kunnen in het hele gebouw. Het is er een constant aanrukken van hele en halve liters van de Hofbräu Original en de Münchner Weisse – allebei ook alcoholvrij te krijgen trouwens. Schotels met Krustenschweinebraten, Schweinhaxe, Linsenmaultaschen en Apfelstrudel mit Vanillesoße und Sahne worden op grote plateaus gedragen door kelnerinnen in traditionele klederdracht. Hier lijkt het altijd Oktoberfest is. Boven alle geroezemoes speelt een Oberbayernbandje vrolijke muziek, en zowat elk kwartier zetten ze Ein Prosit in, waarbij alle glazen de hoogte in gaan en het gebulder nog luider wordt.

Mozart, Hitler en Lenin

Ach,het gaat niet alleen om het bier en de worst, maar ook om de geschiedenis en de atmosfeer. En daar weet Tobias Ranzinger alles van. Hij is één van de 3500 bezoekers die zich vaste klant mag noemen en een eigen Stammtich deelt. 616 van hen mogen hun eigen stenen bierpot in het Hofbräuhaus zelf bewaren, netjes achter slot en grendel. ‘Het is een privilege om van deze traditie deel te mogen maken’, zegt de Münicher, terwijl hij aanschuift aan onze houten tafel. ‘Het Hofbräuhaus werd in 1589 door hertog Willem V van Beieren opgericht, omdat hij ontevreden was over de kwaliteit van het bier in die tijd. Het Hofbräubier was exclusief voor de vorsten, niet voor de gewone man. Maar dat veranderde in 1828. Het bräuhaus werd dé ontmoetingsplaats van de stad en dat is het nog steeds. De lange houten tafels zitten vol, mensen die elkaar ervoor nog niet kenden genieten samen van bier, muziek en eten. Dat smeedt banden.’ De twee Japanse toeristen aan onze tafel knikken enthousiast mee.

De lijst beroemde gasten is lang. Lenin kwam hier graag en veel, ook zijn landgenoot Gorbatsjov liet de glazen klinken, net als – toen nog – prins Charles. Adolf Hitler zette in de feestzaal op zolder zijn prille Nazipartij in de markt, John F. Kennedy dronk hier met frisse goesting een liter bier, en nog maar net voor ons bezoek zat acteur Terence Hill aan dezelfde tafel als de onze. Maar voor ons de bekendste gast? Mozart, natuurlijk! Tobias neemt ons mee naar de tweede verdieping, waar de lange tafels plaats hebben gemaakt voor houten zithoekjes. Aan de muur van een zithoekje hangt het portret van Mozart. ‘Zijn vaste plek’, weet Tobias. ‘Hier zorgde het Hofbräubier voor inspiratie voor de opera Idomeneo, dat in 1781 voor het eerst in München werd opgevoerd.’

Die Zauberflöte aan tafel

Na de liter(s) Hofbräu is het dutje onderweg naar Salzburg welgekomen. Fotograaf Thomas koos gelukkig de alcoholvrije variant. Twee uurtjes later rijden we de campercamping Kasern op. De bus stopt voor de deur en op amper een kwartiertje staan we in de Linke Altstad, het kleine historische hart van de Mozartstad. De zon is al gezakt en de stilte is gevallen over de sfeervol verlichte gebouwen. We wandelen voorbij het geboortehuis van Mozart aan de beroemde Getreidegasse – het staat er in grote letters op – naar de Stifte Sankt Peter, het oudste klooster van Oostenrijk. Want daar reserveerden we een tafeltje in de barokke zaal van het klooster voor een Mozart Dinner Concert.

Het is zoals het klinkt: een driegangendiner met tussen de gerechten in fragmenten uit de opera’s van de grootmeester. Stukken uit Don Giovanni, Le Nozze di Figaro en Die Zauberflöte klinken boven het zilveren tafelservies. Het contrast met de hoempapa van enkele uren eerder kan niet groter zijn.

‘Hier woont het geluk’

De volgende ochtend hebben we een afspraak met Inez Reichl-de Hoogh. De Nederlandse woont al 34 jaar in Salzburg en gidst ons enthousiast langs de historische hoogtepunten van de oude, barokke stad. UNSECO-werelderfgoed trouwens. Groot is die Linke Altstad niet, slechts enkele honderden vierkante meters, maar je vindt er het ene historische gebouw naast het andere.

We zien haar op de Mozartplatz, aan de voet van het standbeeld van Mozart himself. Een flatterend beeld. ‘Want Mozart was in het echt veel kleiner, maar 1,53 meter’, zegt Inez. “Geen goede danspartner voor mijn 1,80 meter. Alhoewel hij dansen heel leuk vond en goed kon.’

‘Toen het fundament voor het beeld werd gegoten, kwamen hier Romeinse villa’s aan het licht. Een steentjesmozaïek vormde de spreuk: Hic Habitat felicitas nihil intret mali. Vertaling: hier woont het geluk, niets kwaads mag binnenkomen. Dezelfde spreuk werd ook in Pompeï gevonden aan een bordeel. Was dat ook hier het geval? Mozart zou er alleszins niets tegen hebben, hij zou de humor er wel van inzien.”

De familie Von Trapp

Zowat om de hoek – alles ligt hier dicht bij elkaar – staan we voor de Salzburger Dom. De uitbundig barokke kathedraal werd opgetrokken in 1611, nadat een brand de vorige kerk verwoeste. Je hoeft maar het geluid van de klokken te volgen om de kathedraal te vinden door de smalle, kromme straatjes van de stad. Mozart werd gedoopt in de 12de-eeuwse doopvont.

Voorbij de Dom en de Kapitelplatz komen we aan de Festungsbahn die ons 80 meter omhoog voert, naar de Festung Hohensalzburg. Met de SalzburgCard is die steile treinrit trouwens gratis, net als het openbaar vervoer. De Festung is een enorme burcht, oorspronkelijk uit de 11de eeuw. Met zijn 150 meter breed en 250 meter lang is ze één van de grootste middeleeuwse kastelen van Europa. Met een fraai uitzicht over de stad, uiteraard. En aan de andere kant wijst Inez ons het Hotel Schloss Leopoldskron, wereldberoemd als de ‘villa Von Trapp’ in de film The Sound of Music.

De familie Von Trapp bestond niet alleen in Hollywood. In 1938 vluchtte de echte familie naar de VS. Het authentieke huis van Von Trapp staat in de wijk Aigen, buiten het centrum. Want we hiervan lezen is dat SS-leider Heinrich Himmler er aan het einde van de oorlog heeft gewoond. Ik vermoed dat er toen heel wat minder werd gezongen…

Als je ook graag met de camper Mozart wil gaan ontdekken, vind je alle praktische info van deze reportage in de handige online Reiswijzer op pasar.be

Wolfgang wie?

Amper 35 jaar is hij geworden, maar overal ter wereld kennen ze zijn naam. Het muzikale wonderkind speelde al op heel jonge leeftijd viool, klavecimbel en orgel en componeerde er al stevig op los toen hij amper zes jaar oud was.

Hij werd geboren op 27 januari 1756 als Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, maar hij vond dat Amadeus meer schwung gaf aan zijn naam. Zijn vader nam het jonge genie mee op een muzikale reis door Europa, naar steden als Parijs, Londen, Rome en Wenen. Tot zijn dood op 5 december 1791 schreef hij een indrukkende lijst piano- en vioolconcerten, symfoniën, sonates, opera’s en veel meer klassieke werken. Zijn bekendste werken zijn Eine Kleine Nachtmusik, De Toverfluit, Don Giovanni en Le Nozze di Figaro.

Ondanks zijn talent en succes had Mozart vaak financiële problemen en leidde hij een leven van ups en downs. Hij stierf op de leeftijd van slechts 35 jaar in Wenen, Oostenrijk. Nog steeds wordt hij beschouwd als een van de grootste en meest invloedrijke klassieke componisten aller tijden.