Fietsen in de Achterhoek

Klein

Met zijn 150 inwoners is Bronkhorst het kleinste stadje van Nederland. Het is zo groot als een filmset en behoudt volgens mij zijn stadsrechten omdat het er zo schattig uitziet. Er is gewoon niemand die dit kleine plekje zijn stadsnaam durft af te nemen. Net zoals je geen ijsje steelt van een klein kind.

Het is ‘de ideale trouwlocatie’, zeggen de inwoners er zelf over, en daar is zeker iets van aan. De kerk, de herberg-met-feestzaal en het aandoenlijke Dickensmuseum staan op een kluitje bij elkaar. Loop je verder door de straatjes, dan struikel je over middeleeuwse kasseiweggetjes die speciaal gebouwd lijken voor je trouwfoto’s. Als je geen hoge hakken draagt tenminste.

Hout

Onder de kerktoren van Bronkhorst staat Ton, 81 jaar, zijn hobby uit te oefenen: houtbewerking. Zijn verweerde gezicht met aardappelneus en grote glimlach doen hem een beetje lijken op een vrolijke kabouter. ‘Zo komt een mens nog eens buiten’, lacht hij als we vragen waarom hij onder de kerk zijn houtsculpturen staat bij te schuren.

En hij neemt ons met veel plezier mee in de kerk, waar een tijdelijke tentoonstelling van hem staat.
Kleine ontmoetingen zoals deze zijn typerend voor de streek. In de Achterhoek heb je geen grote pretparken of attracties, enkel kleinschalig en afwisselend toerisme. Tijd om de rest van de regio te verkennen.

Ijs

Bij ijsboerderij De Steenoven serveren ze ‘ijs zonder E-nummers’. We gluren eens binnen bij de verblijven van de koeien en merken dat ze allemaal op een zacht waterbedje liggen. ‘Dat vinden ze leuk’, zegt de ijsboer. ‘Jij ligt toch ook niet graag met je knoken tegen de grond?’ Een van de koeien staat recht en wandelt naar de melkmachine.

Het apparaat zoekt de spenen van de uier automatisch op en begint te melken. De koeien kiezen hier zelf wanneer ze worden gemolken en aan dit tempo produceert elk dier zo’n 9.600 liter melk per jaar. Daarmee wordt onder andere het verse ijs gemaakt dat je hier kan eten. Je ziet de melk zo van de melkmachine naar de ijsjesmaker lopen. Veel korter kan een productieketen niet zijn.

ijsvandesteenoven.nl 

Fruit

Tegen het einde van de dag passeert onze tocht nog bij fruitboerderij Horstink. De laatste twee weekends van september organiseren ze hier appelplukdagen en op regelmatige tijdstippen kan je er wandelroutes door de boomgaarden volgen, ideaal tijdens het bloesemseizoen.

Tom Horstink heeft een gezonde appelrode blos op de wangen, net wat je verwacht van iemand die de hele dag buiten werkt. Vandaag heeft hij een zware én warme dag achter de rug, maar hij maakt toch graag tijd voor een praatje. ‘We plukken bijna een half jaar lang fruit’, vertelt hij.

‘In mei starten we met de kersen en aardbeien. Dat gaat geleidelijk over in de pruimen en loopt verder naar de appels en peren. Zoals je ziet, zitten we nu tot over onze oren in de appels. We hebben vandaag de hele dag geplukt, maar die rijen daar moeten er morgen ook af. Ze kunnen echt niet te lang meer blijven hangen: de zon brandt fel en dat is niet goed voor de vruchten.’ Tom kijkt bezorgd, alsof zijn kinderen te lang in de zon hebben gelegen. ‘Ja, het is een hard, maar tof leven’, gaat hij verder. ‘Als ik in de winter appelbomen snoei, dan mag het regenen en sneeuwen zoveel het wil: daar geniet ik écht van.’

fruitbedrijfhorstink.nl

Er ging een bekende Nederlandse bankier failliet. Om te voorkomen dat zijn Nederlandse kunstcollectie verloren ging, kocht de rijke ex-chemicus Hans Melchers ongeveer duizend van zijn Nederlandse werken. Allemaal moderne realistische kunst. Melchers schafte zich daarop het oude gemeentehuis van Gorssel aan, zette er een splinternieuwe en indrukwekkende aanbouw achter en opende in 2015 de deuren van Museum MORE. Zo komt het dat het grootste museum voor MOdern REalisme te vinden is in een klein dorpje in de Achterhoek. Op een kleine tien kilometer fietsen van het grotere Zutphen.

Voor een museum over deze kunststroming is een gids of boekje met wat extra uitleg wel leuk meegenomen. Modern realisme probeert de werkelijkheid immers zo goed mogelijk mee te geven. Dat levert prachtige, quasi fotoperfecte schilderijen op, maar het wordt nog interessanter als iemand je de verhalen achter de schilderijen vertelt.

Zo krijg je onder andere de geschiedenis te horen van Raoul Hynckes, een schilderende Vlaming die tijdens Wereldoorlog I naar Nederland vluchtte, of van Wim Schumacher, de kunstenaar die in het dagelijkse leven huisschilder was en dag in dag uit muren en plafonds schilderde. Ben je een kunstliefhebber? Dan is dit een verplichte stop.

museummore.nl

Zutphen is altijd al een handelsstad geweest. Het was een van de achttien Nederlandse Hanzestadjes: steden die vroeger een vergunning hadden om via het IJsselmeer en de Oostzee handel te drijven met Denemarken. Gids Marjolijn leidt ons door de stad. Of we wisten dat de doorreiswoning van keizer Karel V ooit stond waar nu onze auto geparkeerd staat? Nee, dat wisten we niet. Of dat grote honden vroeger de stad niet binnen mochten omdat de inwoners van Zutphen een heilige schrik hadden voor hondsdolheid?

Het was een regel die je wel bij meer middeleeuwse steden tegenkwam: enkel kleine schoothondjes mochten de stad binnen. Een hond was ‘klein’ als die door de stijgbeugel van een ruiter kon – stijgbeugels waren toen een stuk groter dan nu – en daar komt onze uitdrukking ‘dat kan niet door de beugel’ vandaan. Kijk, dat zijn van die leuke weetjes die je enkel van een gids te horen krijgt.

inzutphen.nl

Tuin

Neem bijvoorbeeld de tuinen van landgoed De Wiersse. In het midden van het terrein ligt een charmant kasteeltje en de vriendelijke hofdame komt ons glimlachend tegemoet gewandeld. Ze ziet er niet uit zoals je van een hofdame verwacht, maar lijkt eerder een vrouw die dagelijks volop in de tuin werkt. Wat ze waarschijnlijk ook doet.

De tuinen zijn weergaloos: ze zijn al meer dan driehonderd jaar in de familie en worden nog steeds met zorg bijgehouden. Over elk elementje in het landschap is nagedacht. De netjes getrimde struiken kaderen de omliggende weilanden in als waren het schilderijtjes en de berkenbomen maken lange tunnels waar het zonlicht een vreemd schaduwspel speelt. Om nog maar te zwijgen van alle bloemen en planten die er groeien. Het komt allemaal heel natuurlijk en ongeforceerd over en de omgeving nodigt uit tot ontdekken.

Of hofdame Laura Gatacre zelf nog van haar tuin kan genieten? ‘Ja, maar ik zie de hele tijd dingen die nog moeten gebeuren en loop altijd met een notitieboekje rond om zaken op te schrijven. De tuin overheerst mij, niet omgekeerd.’

Landgoed De Wiersse is maar beperkt open, maar als het je interesseert is het zeker de moeite om je vakantie te plannen rond die openingstijden. Om aan te geven hoe indrukwekkend ze zijn: naast de rustige wekelijkse rondleidingen tussen mei en september, organiseert het landgoed jaarlijks een aantal open dagen, tijdens het bloesemseizoen bijvoorbeeld. Op die open dagen komen er maar liefst dertig- tot veertigduizend mensen vanuit de hele wereld kijken.

dewiersse.com