5 expotips voor een dagje Antwerpen

De fotografie was tot ver in de twintigste eeuw een mannelijke wereld. Lee Miller (1907-1977) doorbrak het rollenpatroon en ontpopte zich tot een succesvol topfotograaf. Met Lee Miller in Print vertelt het FOMU een meeslepend beeldverhaal over Millers carrière en de ontwikkeling van de fotografie in de twintigste eeuw.

Miller poseerde als twintiger voor modebladen als Vogue, maar trok in 1929 naar Parijs om in de leer te gaan bij de surrealistische topfotograaf Man Ray. Ze vormden een tijdje een koppel, professioneel en privé, tot de relatie spaak liep omdat Man Ray haar bijdrage in de samenwerking onderwaardeerde. Typisch!

Miller stichtte haar eigen fotostudio en publiceerde in de bekendste magazines. Tijdens de Tweede Wereldoorlog schoolde ze zich om tot fotojournalist en werd een van de weinige vrouwelijke reporters aan het front. De expo in FOMU was eerder te zien bij Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam en laat je kennismaken met een baanbrekende fotografie die zichzelf keer op keer opnieuw uitvond.

Lee Miller in print, 28 februari tot 8 juni, FOMU – Fotomuseum Antwerpen, www.fomu.be

Als ufo’s niet bestonden, moesten ze uitgevonden worden, vond Panamarenko. De kunstenaar, die in 2019 overleed, zou dit jaar zijn 85ste verjaardag gevierd hebben. De kleine, intieme expo Reis naar de Sterren in het M HKA zoomt in op zijn fascinatie voor de kosmos en zijn zoektocht naar manieren om door het heelal te navigeren. Panamarenko ontwikkelde in de jaren 1990 zelfs zijn eigen, alomvattende ruimtetheorie Toymodel of Space.

Het M HKA toont de vliegende schotels en machines waarmee hij de zwaartekracht en de lichtsnelheid wilde uitdagen, voor het eerst samen, aangevuld met prototypes, schetsen, inspiratiebronnen en foto’s uit zijn archief. De expo is gratis te bezoeken en prima te combineren met het FOMU eventjes verderop aan de Waalsekaai.

Panamarenko. Reis naar de sterren, tot 7 september, M HKA, Leuvenstraat 32.

Familiegeluk, de nieuwe expo in het Red Star Line Museum, focust op de Chinese gemeenschap in Antwerpen. Drie restaurantfamilies, die in de jaren 1950 de niet-westerse keuken bij ons introduceerden, spelen de hoofdrol. Gastcurator en antropoloog Ching Lin Pang groeide zelf op in een van deze families.

Via gezinsvriendelijke restaurants integreerden Chinezen zich in onze samenleving. Ze openden hun horecazaken vaak in de buurt van metro- of treinstations, zodat mensen vlot de weg vonden. De Vanwesenbekestraat, met haar Chinese poort, ligt pal tegenover het Centraal Station. Familiegeluk is ook een Zuid-Chinees wokgerecht met zo veel ingrediënten dat zelfs de moeilijkste etertjes van de familie er hun gading in vinden.

De expo vertelt drie familieverhalen aan de hand van interviews en persoonlijke archieven. Vincen Beeckman, een sociaal geëngageerd fotograaf, brengt de families en hun restaurants in beeld. Chinees-Belgische kunstenaars, onder wie Sarah Yu Zeebroek, onderzoeken de eigenaardigheden van hun multicultureel bestaan.

Familiegeluk, tot 4 mei, Red Star Line Museum, Montevideostraat 3

Compassion, de nieuwe expo in het MAS, neemt je op een thematische tijdreis. Wat is medeleven, hoe tonen we het, welke idealen houden kunstenaars ons voor? De expo verkent niet alleen verschillende tijdperken, maar ook culturen en levensbeschouwingen uit de hele wereld. Hedendaagse kunstenaars als Ai Weiwei en Berlinde de Bruyckere stellen kritische vragen rond het thema. Fotograaf Stephan Vanfleteren herinterpreteert de zeven werken van barmhartigheid, die eeuwen geleden ook Bruegel inspireerden.

Een Japanse prent over ziekenzorg, een Congolese prent over vrijgevigheid, een Tibetaanse gebedsmolen of een collectebus van vrijmetselaars: altijd en overal tonen mensen in staat om zich in te leven en anderen te helpen. Fotografe Lieve Blancquaert nam aangrijpende interviews op met Antwerpenaren, die je op de expo kan beluisteren.

Compassion, tot 31 augustus, MAS, Hanzestedenplaats, Antwerpen, www.mas.be

Museum De Reede dook in de rijke prentencollectie van de Koninklijke Bibliotheek van België voor een grote overzichtsexpo van het grafisch werk van Albrecht Dürer. Toen Dürer in 1520 in Antwerpen aankwam, werd hij ontvangen als een wereldster. Het gestileerde monogram waarmee hij zijn werk signeerde, was voor zijn tijdgenoten even herkenbaar als bekende merklogo’s vandaag. 

Dürer schakelde de prentdrukkunst in om naam te maken bij een zo groot mogelijk publiek. In heel Europa bracht hij gravures, etsen en houtsneden aan de man. Hij hield graag rekening met de voorliefdes van zijn kopers. Bijbeltaferelen, bijvoorbeeld, verkochten als zoete broodjes. Ook zijn passie voor wetenschap schemert door in zijn werk. Hij drukte de eerste kaart van de noordelijke sterrenhemel af en de prent Rhinoceros, die een Indische neushoorn voorstelt, is in het collectieve geheugen geëtst. De expo toont ook hoe Dürer kunstenaars uit de Lage Landen inspireerde, zoals Hendrick Goltzius en Jan Gossart.

Dürer in Antwerpen, tot 31 maart, Museum De Reede, Ernest Van Dijckkaai 7B